Dzięki wspólnemu wysiłkowi międzynarodowego zespołu biorącego udział w projekcie humanitarnym Georgian Recovery, Documentation and Identification Project (GRDIP), naukowcy z Zakładu Genetyki Sądowej PUM oraz Polskiej Bazy Genetycznej Ofiar Totalitaryzmów – Centrum Badawczego PUM, dokonali identyfikacji genetycznej trzech ofiar reżimu sowieckiego, zamordowanych w 1937 roku. Jest to pierwszy taki przypadek w historii Gruzji, w której po wielu latach prace prowadzące do rozliczenie się z bolesnym dziedzictwem wciąż trwają.
Jednym z celów projekt GRDIP jest analiza genetyczna szczątków odnalezionych w zbiorowych grobach zlokalizowanych w Batumi, w Gruzji, pochodzących z lat 1937-1938. Na czele projektu stoi dr Meri Gonashvili, antropolog sądowa, przewodnicząca Georgian Association of Forensic Anthropology (GAFA), która w imieniu GRDIP zwróciła się do dr. hab. Andrzeja Ossowskiego o pomoc w przywróceniu tożsamości ofiar i umożliwieniu ich godnego pochówku, mając na uwadze wiedzę i doświadczenie Polskiej Bazy Genetycznej Ofiar Totalitaryzmów – Centrum Badawczego PUM w pracy ze zdegradowanym materiałem kostnym oraz identyfikacją osób zamordowanych dekady temu. Rola naukowców PUM polegała na uzyskaniu dobrej jakości DNA z materiału kostnego, oznaczeniu profili genetycznych ofiar i ich rodzin, a następnie dokonanie porównań i obliczeń biostatystycznych umożliwiających wypowiedzenie się co do tożsamości osób, których szczątki zostały odnalezione.
Współpraca PBGOT – Centrum Badawczego PUM i GAFA nie ustaje, a dalsze identyfikacje będą ogłaszane w porozumieniu z GRDIP.
„To niesamowite, że możemy zidentyfikować szczątki osób zamordowanych na początku ubiegłego wieku, tysiące kilometrów stąd. Kiedy czasem żmudna i czasochłonna praca, najpierw w laboratorium, a potem przed komputerem, prowadzi na końcu do takich wyników, wciąż wywiera to wrażenie na całym zespole. Cieszymy się, że mogliśmy wnieść do projektu swoje doświadczenie, samo zaproszenie do takiej współpracy to zaszczyt i dowód na to, że nasza praca jest zauważana na świecie.” – wypowiedź dr Marii Szargut adiunkta z Centrum Badawczego – Polskiej Bazy Genetycznej Ofiar Totalitaryzmów.
„Cieszymy się, że nasz Zespół który zdobył doświadczenie nad ofiarami zbrodni komunistycznych i niemieckich w Polsce jest wstanie pomagać w innych miejscach na świecie. Dla Gruzinów identyfikacja pierwszych 3 ofiar stanowi olbrzymie wydarzenie, daje nadzieje innym rodzinom, które straciły bliskich, na identyfikacje krewnych po kilkudziesięciu latach od ich zaginięcia. W kontekście dzisiejszych wydarzeń w Ukrainie nasze badania zyskują innego wymiaru. Jeszcze kilka miesięcy temu zbrodnie o których mówiliśmy i pokazywaliśmy i losy ofiar dla świata były sprawami historycznymi, dzisiaj okazuje się, że te same zbrodnicze działania dokonywane są przez Rosjan w Ukrainie. Tym większe znaczenie ma identyfikacja ofiar zbrodni komunistycznych oraz pokazywanie mechanizmów działania systemów totalitarnych.”
– wypowiedź dr hab.n.med. Andrzej Ossowski kierownik Centrum Badawczego – PBGOT.