Marszałek wraz z Zarządem Województwa Zachodniopomorskiego otrzymał wotum zaufania po dyskusji nad raportem o stanie województwa. Następnie władzom samorządu województwa udzielono absolutorium z wykonania budżetu za 2022 rok. Decyzja podjęta została w środę, 21 czerwca 2023 roku podczas sesji zachodniopomorskiego sejmiku. Zarówno za udzieleniem wotum zaufania, jak i absolutorium było 19 radnych województwa, przeciw 10, a 1 głos nie został oddany.
Raport o stanie województwa
Raport o stanie województwa zachodniopomorskiego za rok 2022 został opracowany na podstawie przepisów Ustawy o samorządzie województwa. Dokument jest podsumowaniem działalności zarządu województwa w roku poprzednim. Zawiera informacje na temat realizacji polityk, programów i strategii i uchwał sejmiku województwa. Debata o stanie województwa stanowi podstawę głosowania radnych województwa nad udzieleniem wotum zaufania zarządowi województwa.
– Do stymulowania rozwoju województwa mamy dwa podstawowe narzędzia finansowe. Jednym jest nasz własny budżet, a drugim są fundusze unijne z Regionalnego Programu Operacyjnego – mówił Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz. – Rok 2022 był rokiem kończenia poprzedniej perspektywy, dlatego podpisanych umów jest znacznie mniej. Naszą aspiracją jest skuteczne zamknięcie perspektywy finansowej 2014-2020 i rozpoczęcie pierwszych naborów z nowej perspektywy. Ta po ponad rocznym opóźnieniu wreszcie rusza – podkreślał marszałek.
Podczas prezentacji raportu marszałek przedstawił zrealizowane działania w ramach dziesięciu polityk wynikających z przyjętej strategii rozwoju województwa. To: polityka transportowa, polityka gospodarcza, polityka rynku pracy, polityka sektorowa na rzecz kapitału oraz spójności społecznej, polityka ochrony zdrowia, polityka edukacyjna, polityka kulturalna, polityka ekologiczna, polityka turystyczna Pomorza Zachodniego, polityka samorządowa.
– Wzmocnienie potencjału demograficznego i funkcji rodziny oraz włączenie społeczne oraz zapewnienie szans rozwojowych wszystkich mieszkańców regionu to wyzwania, przed którymi stoimy – mówił w dalszej części wystąpienia marszałek województwa.
Wskazał najważniejsze działania zrealizowane w tym obszarze takie jak: Pomorze Zachodnie – Wsparcie Psychologiczno-Pedagogiczne, dofinansowanie kosztów tworzenia i działania zakładów aktywności zawodowej (ZAZ) czy realizacja takich projektów jak: Animator życia społecznego na obszarach wiejskich – OSP, Akademia Przyszłości – Regionalna Akademia Dzieci i Młodzieży, Region Dobrego Wsparcia, Azymut-Samodzielność, Regionalne Pogotowie Kryzysowe.
W 2022 r. Samorząd Województwa, oprócz zaplanowanych zadań, zaangażowany był w działania pomocowe dla obywateli Ukrainy. We współpracy z NGO’sami i instytucjami organizowano transporty darów, zbiórki, miejsca noclegowe, opiekę – w tym również profesjonalną opiekę nad grupą uchodźców niepełnosprawnych w stopniu znacznym.
Pomorze Zachodnie, za pośrednictwem Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie i Miejskich Ośrodków Pomocy Społecznej, przygotowało specjalny pakiet wsparcia dla obywateli Ukrainy. Przeznaczono na ten cel ponad 15 mln zł ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego. Z tych funduszy można było m.in. sfinansować pomoc prawną, psychologiczną, zorganizować zajęcia integracyjne czy zatrudnić tłumacza. Z kolei 300 tys. zł trafiło do organizacji pozarządowych w trybie „małych grantów”. Pomogło to rozwinąć sieć wolontariatu w regionie oraz zorganizować pomoc psychologiczną, naukę języka polskiego czy aktywizację zawodową.
Pomoc dla ogarniętej wojną Ukrainy była głównie organizowana we współpracy z Konsulem Honorowym Ukrainy w Szczecinie Henrykiem Kołodziejem, a także w koordynacji z władzami Obwodu Mikołajowskiego i Odeskiego (regiony partnerskie Pomorza Zachodniego).
W obszarze polityki gospodarczej cele i główne działania realizowane w 2022 r. to: zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy, wzmocnienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw i doskonalenie strategicznego zarządzania rozwojem gospodarczym.
– W obszarze gospodarki w 2022 r. w ramach RPO WZ podpisano 31 umów o dofinansowanie, w których łączna kwota dofinansowania środkami UE wyniosła 67,8 mln zł. To całkiem sporo. Tym samym staraliśmy się dofinansować tych, którzy czekali na listach rezerwowych – wyliczał marszałek Olgierd Geblewicz.
Naszą szansą jest rozwój zielonych technologii oraz transformacja do zielonej gospodarki. Województwo zachodniopomorskie jest krajowym liderem w produkcji zielonej energii. Odnawialne źródła pozwalają wyprodukować rocznie około 5 tysięcy gigawatogodzin energii elektrycznej. Stanowi to ponad 72% energetycznego zapotrzebowania w regionie. Na koniec 2022 r. łączna moc instalacji OZE na Pomorzu Zachodnim przekroczyła 3 000 MW, co stanowi 13,2% mocy zainstalowanej w kraju.
Podejmowane przez Samorząd Województwa działania zostały docenione przez Komitet Regionów.
Pomorze Zachodnie otrzymało nagrodę Europejskiego Regionu Przedsiębiorczości.
– Możemy czuć się dumni, to wielkie wyróżnienie – podkreślał marszałek.
W 2022 r. wydatki na realizację zadań związanych z rynkiem pracy wyniosły 39,1 mln zł. Najważniejsze działania w tym obszarze to: Zachodniopomorskie Małe Skarby, projekt „Razem możemy więcej” czy Obsługa Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Ogólna sytuacja gospodarcza w kraju przełożyła się też na kondycję turystyki w regionie. Z jednej strony dane wskazują, że liczba turystów odwiedzających Pomorze Zachodnie nieznacznie zwiększyła się w stosunku do ostatniego roku przedpandemicznego, ale znacznie spadła liczba turystów zagranicznych. W 2022 r. turystom zagranicznym udzielono o milion mniej noclegów, a krajowi turyści wykupowali krótsze pobyty. (W Polsce liczba turystów w 2022 r. spadła o 4% w stosunku do roku 2019, na Pomorzu Zachodnim wzrosła o 1,5%).
– Cieszę się, że Pomorze Zachodnie cały czas się rozwija i to w obszarach, na które zdecydowano się już kilka lat temu. Mam tu na myśli np. ścieżki rowerowe. Docenić należy wszystkie działania związane z pomocą uchodźcom, którzy zostali ugoszczeni przez naszych mieszkańców. Z zadowoleniem przyjąłem informacje o zrealizowanych inwestycjach. Z sukcesem zakończyła się budowa MCN czy stacji pogotowia ratunkowego w Szczecinie. Oczywiście nie możemy w żaden sposób pominąć pozytywnych zmian w taborze kolejowym, który stał się doskonałym sposobem na dotarcie do pracy i szkoły. Mam jednak wiele obaw m.in. o KPO, sytuację szpitali czy wskaźniki gospodarcze. Jestem wielkim orędownikiem decentralizacji państwa, bo to samorządy najlepiej wiedzą gdzie oraz jak inwestować fundusze – podkreślił poseł na Sejm RP Jarosław Rzepa.
Nowe inwestycje na Pomorzu Zachodnim
Mimo barier zewnętrznych, zdecydowana większość zaplanowanych celów była realizowana zgodnie z planem. Kontynuowane były rozpoczęte wcześniej projekty i inwestycje. Dziś możemy cieszyć się z nowo otwartego Morskiego Centrum Nauki im. prof. Jerzego Stelmacha w Szczecinie. Dobiega końca także rozbudowa Teatru Polskiego w Szczecinie połączona z modernizacją obecnej siedziby instytucji.
– Podejmujemy wiele działań stymulujących kulturę, jesteśmy partnerami wielu wydarzeń i przedsięwzięć odbywających się w całym regionie. Wspieramy także instytucje, które nie są pod naszą pod kuratelą oraz organizacje pozarządowe – podkreślał marszałek Olgierd Geblewicz.
W 2022 r. kontynuowane były również prace związane z odbudową skrzydła północnego Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie oraz projekty dotyczące otoczenia historycznej siedziby rodu Gryfitów: modernizacji i remontu dziedzińców oraz kompleksowego zagospodarowania tarasów. W 2022 r. rozpoczęła się duża inwestycja, której celem jest poprawa infrastruktury kulturalnej w Ogrodach Przelewice.
Ochrona zdrowia
Dla ochrony zdrowia również nie był to łatwy rok – drugi rok pandemii COVID-19, ale też wzrost cen towarów i usług oraz energii, doprowadziły do niepokojącego pogorszenia się kondycji finansowej placówek medycznych.
– Dzięki środkom REACT EU wzmacnialiśmy finansowo placówki, które działały w ramach pandemii COVID. Wiele szpitali przez pandemię popadła w duże problemy finansowe – mówił marszałek.
W sumie w obszarze zdrowie w 2022 r. w ramach RPO WZ podpisano 24 umowy o dofinansowanie, w których łączna kwota dofinansowania środkami UE wyniosła 54,1 mln zł.
Mimo trudnej sytuacji finansowej placówek, nie braknie dobrych wiadomości – poprawiają się warunki diagnostyki i leczenia dla mieszkańców. Województwo współfinansowano zakupy sprzętu medycznego do bloków operacyjnych, do Ośrodka Terapii Hiperbarycznej, na rzecz rozwoju rehabilitacji medycznej, w tym poCOVID-owej, jak również inwestycje w ekoenergię poprzez budowę instalacji fotowoltaicznych. Wybudowano nową siedzibę Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Szczecinie przy ul. Duńskiej.
– To najnowocześniejsza jednostka tego typu w Polsce – podkreślał marszałek Olgierd Geblewicz.
Ale to nie wszystkie inwestycje. Na potrzeby Oddziałów Zakaźnych oraz Poradni Specjalistycznych na terenie SP Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego budowany jest nowo budynek.
Ponadto w 2022 r. w ramach promocji zdrowia prowadzono działania koncentrujące się na wzmacnianiu zdrowia psychicznego kadr medycznych. W zakresie wsparcia niedoborów i pozyskiwania większej liczby kadry pielęgniarskiej do pracy w szpitalach, Zarząd Województwa w 2022 r. uruchomił pierwszy nabór do programu stypendialnego dla studentów kierunku pielęgniarstwo na Pomorzu Zachodnim. W nowym roku akademickim 2023/2024 ponownie studenci I roku studiów będą mogli aplikować do Marszałka Województwa o przyznanie stypendiów.
Najnowocześniejszy tabor
Z kolei wydatki na realizację polityki transportowej województwa zachodniopomorskiego wyniosły 659,3 mln zł. Najważniejsze działania w tej polityce to: budowa i rozbudowa istniejącej sieci dróg wojewódzkich, budowa tras rowerowych, objęcie nowych udziałów „Portu Lotniczego Szczecin-Goleniów”, działania inwestycyjne zwiększające bezpieczeństwo uczestników ruchu poprzez modernizację infrastruktury transportowej i zakup i modernizacja taboru kolejowego.
W przypadku infrastruktury, przy wykorzystaniu środków z budżetu województwa oraz Funduszy Europejskich, przebudowanych zostało 107,97 km odcinków dróg. Natomiast realizacja kolejnych odcinków, tj. przeszło 93 km, dla których zlecona została dokumentacja projektowa, planowana jest na lata 2023-2027. Jednocześnie do roku 2025 ze środków własnych Województwa zaplanowano przebudowę odcinków dróg uzupełniających inwestycje wykonywane w ramach RPO WZ o długości ok. 40 km/rocznie.
Realizując wieloletni program zakupu nowoczesnego taboru kolejowego w 2022 r. Województwo sfinalizowało zakup 12 sztuk dwunapędowych zespołów trakcyjnych. Powiększa się też sieć tras rowerowych.
– Otwieramy kolejne odcinki, chociażby między Międzyzdrojami a Wolinem, ścieżkę wzdłuż jeziora Dąbie czy w okolicach Choszczna. Mamy aspiracje wybudowania 1300 km i już półmetek przekroczyliśmy tego ambitnego planu. Oprócz tego uruchomiliśmy aplikację rowerową. To jedna z najpopularniejszych aplikacji turystycznych – wyliczał marszałek Olgierd Geblewicz.
Absolutorium z wykonania budżetu
Plan dochodów budżetu Województwa Zachodniopomorskiego na 2022 rok w kwocie 1.361 mln zł został wykonany w wysokości 1.307 mln zł, natomiast wydatki zaplanowane na poziomie 1.491 mln zł, zostały wykonane w wysokości 1.319 mln zł.
Wskaźnik realizacji dochodów wyniósł 96%. W strukturze dochodów należy wskazać na wysoki udział w budżecie wpływów z tytułu udziałów województwa w podatkach dochodowych (26,2%). Ponadto duży udział w uzyskanych dochodach stanowiły również dotacje celowe i płatności z budżetu UE (29,7%) oraz subwencja ogólna (25,4%).
Na 172 mln zł niewykonanych wydatków, 126 mln zł dotyczą wydatków majątkowych, w tym w szczególności zadań, które kontynuowane będą w latach następnych.
Podobnie jak w latach ubiegłych, również w 2022 roku największą część wydatków budżetu stanowiły wydatki w dziedzinie transportu i łączności (48,7%). Spore kwoty wydatków przeznaczono na: kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego (12,8%), rodzinę, politykę i pomoc społeczną (6,7%), turystykę (2,6%), ochronę zdrowia (4,8%) oraz edukację, opiekę wychowawczą i naukę (1,9%).
Budżet Województwa Zachodniopomorskiego na koniec ubiegłego roku zamknął się deficytem budżetowym wysokości 12 mln zł. Warto podkreślić, że nadwyżka operacyjna osiągnęła po raz kolejny rekordowo wysoki poziom 293 mln zł, stanowiący ponad 22% dochodów ogółem, co jest istotne do oceny możliwości zaciągania kredytów oraz dalszego rozwoju województwa. Zadłużenie Województwa Zachodniopomorskiego na koniec 2022 roku wyniosło 372 mln zł i wynika z kredytów zaciągniętych w Europejskim Banku Inwestycyjnym.
Tekst i Foto: Urząd Marszałkowski