Konstytucja naznaczona była krwią ludzi. Naznaczona była sytuacjami, które jako żywo przypominają to, co się dzieje na ulicach miast i miasteczek Ukrainy. Suwerenną, wolną Polskę i Konstytucję zawdzięczamy tym, którzy w 1970 roku, tu w Szczecinie, oddali krew za to, że domagali się tego, co oczywiste: wolności, podmiotowości, godności. I ochrony przed sądem – mówił prof. Andrzej Rzepliński podczas wykładu i debaty z okazji 25. rocznicy uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wydarzenie z udziałem młodzieżowych radnych województwa, studentów prawa i szczecińskich licealistów zorganizował marszałek Olgierd Geblewicz.
„Nasza droga do konstytucyjnej demokracji 1989-1997” – wykład pod takim tytułem wygłosił dziś w Szczecinie prof. Andrzej Rzepliński, wybitny prawnik, sędzia i były prezes Trybunału Konstytucyjnego. W przeddzień 25. rocznicy uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej salę sesyjną sejmiku województwa wypełnili młodzieżowi radni, studenci Wydziału Prawa US, szczecińscy licealiści.
– Macie naprawdę niepowtarzalną okazję zadać pytania panu profesorowi, który jest wielkim autorytetem i wybitnym konstytucjonalistą. Mam nadzieję, że wśród was są przyszli znakomici prawnicy. I że kiedyś będziecie to spotkanie wspominać jako moment wyjątkowy – mówiła do uczestników wykładu i debaty Anna Bańkowska, Członkini Zarządu Województwa Zachodniopomorskiego. – Jak się ma Konstytucja z 1997 roku do realiów, jakie teraz mamy? Jak się ma do tego, co działo się kilka lat temu? Jak zmieniło się nasze życie przez ostatnie lata i przez te ćwierć wieku? Jakie były w ogóle początki Konstytucji w Polsce. Na pewno z lekcji historii pamiętacie, że nasza Konstytucja była pierwszą w Europie, drugą na świecie. To nas wyróżnia wśród narodów – podkreśliła Anna Bańkowska.
Profesor Andrzej Rzepliński zabrał uczestników spotkania w wyjątkową podróż do początków prawa konstytucyjnego i historię Polski. Od XVI wieku, przez Sejm Czteroletni, Ustawę Rządową z dnia 3 maja 1791, Konstytucję Księstwa Warszawskiego, Konstytucję marcową 1921 po czasy powojenne i drogę do niepodległości.
– Gdy odebrałem telefon z zaproszeniem na wykład w Szczecinie, to poczułem się zaszczycony, ale i przestraszony. Jestem wykładowcą akademickim od dobrych 35 lat, a nauczycielem akademickim jeszcze dłużej. Nie tylko w Polsce. Ale tu zawsze czuję taką „gorączkę”, wzruszenie. Bo 52 lata temu tu zginęło 16 ludzi. Oddali krew za to, że domagali się tego, co oczywiste. Wolności, podmiotowości, poszanowania godności. I w razie konfliktu, czy to między sobą czy z państwem – ochrony przed sądem. I domagali się wolności politycznej. Takiej, by można było dyskutować wspólnie nad tym, co jest dla nas potrzebne, co uchwalamy, do czego zmierzamy – mówił prof. Andrzej Rzepliński.
Podkreślił, że Konstytucja 1997 roku „wyrosła” z walki o pełną suwerenność Polski i takie wydarzenie jak Szczeciński Grudzień 1970.
– Konstytucja naznaczona była krwią ludzi. Naznaczona była sytuacjami, które jako żywo przypominają to, co się dzieje na ulicach miast, miasteczek, metropolii Ukrainy – zauważył prof. Andrzej Rzepliński.
Były prezes TK mówił, że Konstytucji uchwalonej w 1997 roku i praworządności znów trzeba bronić.
– Konstytucja jest, niestety, deptana od sześciu lat. Zmieniana w sposób, który w Konstytucji jest zabroniony. Nierespektowana. Pogardzana. Ale jest! – podsumował.
Prof. Andrzej Rzepliński to sędzia i prezes Trybunału Konstytucyjnego w latach 2007-2016, ekspert i autorytet w dziedzinie prawa, wykładowca akademicki (Uniwersytet Warszawski), członek wielu uznanych gremiów, w tym zarządu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Za działalność publiczną oraz obronę demokratycznego państwa otrzymał nagrody Newsweeka oraz Fundacji Stefana Kisielewskiego i Forbesa.
Konstytucja uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997 roku to pierwsza w Polsce współczesna ustawa zasadnicza powstała w demokratycznym państwie prawa. Została przyjęta w wyniku powszechnego referendum, które odbyło się 25 maja 1997 roku. Wzięło w nim udział 42,86% uprawnionych do głosowania, a 52,71% z nich opowiedziało się za przyjęciem nowej konstytucji, która weszła w życie 17 października 1997. Konstytucja była odpowiedzią na nową sytuację w kraju, związaną z upadkiem komunizmu i głębokimi przemianami ustrojowymi, zapoczątkowanymi w 1989 roku.