Od wielu lat trwa dyskusja dotycząca konieczności zmniejszenia w Polsce emisji pyłów do powietrza. Główną przyczyną takiego zanieczyszczenia jest ogrzewanie domów paliwami stałymi. Raport przeprowadzony na zlecenie Heat Decor pokazuje, że konieczność dalszej, szybkiej wymiany pieców węglowych na ekologiczne jest nagląca. Jednocześnie wzrost cen gazu, związany z niestabilną sytuacją geopolityczną może zahamować ten trend. Tymczasem na tym obszarze jest wiele do zrobienia.
Gaz, węgiel czy energia elektryczna?
W Polsce, w związku ze sporymi złożami węgla, przez dziesięciolecia to właśnie to paliwo kopalne dominowało przy ogrzewaniu domów. Rosnąca świadomość ekologiczna oraz coraz większa ilość smogu i związane z nim choroby cywilizacyjne, sprawiają, że Polacy powoli rezygnują z pieców węglowych, na rzecz neutralnych rozwiązań. Trzeba przyznać, że w dużym stopniu zmiany te wymuszone są prawnie. Piece są wymieniane dzięki programom wspierającym ich finansowanie, a w miastach takich, jak Kraków – które jest pionierem tych zmian – stosowanie pieców węglowych jest już całkowicie zakazane. Czym więc Polacy najczęściej ogrzewają swoje domy i mieszkania? Na zlecenie Heat Decor – producenta ekologicznych rozwiązań ogrzewania w postaci folii grzewczych – przeprowadzono na początku roku 2022 ankiety internetowe, które umożliwiły analizę sytuacji związanej z ogrzewaniem. Wyniki pokazały, że zgodnie z deklaracjami Polaków, większość z nas ogrzewa swoje domy gazem. Tak deklaruje 40% ankietowanych. Na drugim miejscu jest węgiel – co czwarty badany wykorzystuje go do ogrzewania domu. Co dziesiąty Polak stosuje w tym celu drewno. Przedostatnie miejsce zajęła energia elektryczna. Niestety nadal w ogrzewaniu domów znikomy jest udział energii odnawialnej.
Gdzie najczęściej wykorzystuje się węgiel?
Badanie przeprowadzono na terenie największych aglomeracji, obejmując zasięgiem nie tylko największe miasta, ale także tereny podmiejskie. Dzięki temu uzyskano szerszy obraz tego, jak wygląda wykorzystanie różnych paliw do ogrzewania na tym obszarze. Nie jest zaskoczeniem, że udział węgla w ogrzewaniu domów jest znacznie wyższy na terenach podmiejskich. Prawie dwa razy częściej wykorzystuje się tam to paliwo, w porównaniu do miasta. Biorąc pod uwagę całe aglomeracje, warto zauważyć, że najczęściej węglem ogrzewa się domy i mieszkania w Toruniu, Bydgoszczy, Łodzi i Katowicach. W tych aglomeracjach wykorzystuje go około 35% mieszkańców.
Polskie aglomeracje – liderzy ogrzewania gazowego
Choć gaz nie jest paliwem ekologicznym, jest uważany za mniej szkodliwy i bardziej neutralny niż węgiel. W ostatnich latach to właśnie on stał się główną alternatywą dla węgla w Polsce. Samorządy promują ten sposób ogrzewania, wprowadzając zachęty finansowe do wymiany pieców węglowych. Są miejsca w Polsce, gdzie ogrzewanie gazowe wyraźnie dominuje.
Prym wiedzie Poznań. To właśnie tu gaz do ogrzewania wykorzystuje ponad 60% mieszkańców, podczas gdy węgiel zaledwie niecałe 16%. Kolejne miejsca zajmują Warszawa i Kraków. W Warszawie do końca 2022 roku mieszkańcy są zobowiązani do wymiany pieców węglowych, niespełniających wymogów.
A co z odnawialnymi źródłami energii?
Niestety udział odnawialnej energii w ogrzewaniu domów i mieszkań jest nadal niewielki. Choć Polacy coraz chętniej szukają takich rozwiązań, brak wsparcia ze strony państwa, a nawet tworzenie przeszkód prawnych, umożliwiających łatwe obliczenie opłacalności takich inwestycji, sprawiają, że wzrost zainteresowania takimi rozwiązaniami jest powolny. Obecnie zmiany w prawie sprawiły, że instalowanie paneli fotowoltaicznych może nie okazać się tak korzystne ekonomicznie, jak wcześniej. Co więcej, trudno oszacować nawet tę opłacalność. Wiatraki, które jeszcze przed 2016 rokiem powstawały jak grzyby po deszczu, dziś już nie pojawiają się właściwie wcale. Ich wykorzystanie do uzyskiwania energii odnawialnej zablokowała ustawa antywiatrakowa, której celem była ochrona węgla, jako głównego surowca wydobywczego w Polsce.
Dlaczego w Polsce tak trudno wyeliminować piece węglowe?
Wprowadzenie zmian, związanych w wykorzystaniem energii odnawialnej leży w gestii państwa. W Polsce istnieją warunki do korzystania z energii wiatrowej i słonecznej, która jest w pełni ekologiczna. Niestety brak woli politycznej oraz przekonanie o konieczności utrzymania wydobycia węgla, jako strategicznego surowca, skutecznie zablokowały te procesy. Zmieniająca się sytuacja geopolityczna może przyczynić się do modyfikacji myślenia o energii i niezależności energetycznej, także w zakresie wykorzystania jej do ocieplania domów i mieszkań. Coraz droższy gaz, który dotąd był główną alternatywą dla węgla, będzie dla Polaków mało atrakcyjnym finansowo sposobem na ogrzewanie domu.
Proekologiczne podejście Unii Europejskiej także w zakresie ogrzewania domów i mieszkań, jest słusznie wytyczoną ścieżką, ograniczającą emisję szkodliwych pyłów, a jednocześnie tańszą alternatywą dla paliw kopalnych. Dobrze przemyślana strategia i zmiany prawne mogą odwrócić trend i przywiązanie do paliw kopalnych i sprawić, że Polacy sięgną po takie rozwiązania, zwłaszcza jeśli będą one opłacalne.
Źródło: Heat Decor