Dobro publiczne, pomyślność ojczyzny, zapewnienie jej wolności i niezależności stało się podstawą trzeciomajowej idei. I chociaż ta idea w starciu z ówczesną rzeczywistością przegrała, to jednak przez 123 lata była inspiracją do wolnościowych dążeń. A my odczuwamy dumę z dokonań naszych przodków. I przyjmujemy na siebie zobowiązania, aby Ojczyzna – bez względu na pochodzenie, poglądy polityczne i wyznanie – łączyła nas wszystkich w trosce o jej pomyślność, rozwój i bezpieczeństwo – mówił Stanisław Wziątek reprezentujący Zarząd Województwa Zachodniopomorskiego podczas uroczystości w 231. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja.
Święto Narodowe Trzeciego Maja miało jak zwykle piękną oprawę, ale niezwykłą atmosferę i rekordową frekwencję. Po dwóch latach pandemii i ograniczeń w organizowaniu zgromadzeń – mieszkańcy Szczecina i Pomorza Zachodniego 3 maja 2022 r. tłumnie przybyli pod Pomnik Czynu Polaków i na Jasne Błonia. Oficjalną uroczystość rozpoczęło wspólne wykonanie hymnu państwowego. Cztery zwrotki „Mazurka Dąbrowskiego wywołały i poczucie wspólnoty, i ogromne wzruszenie. Były łzy, coraz głośniej śpiewany refren i coraz więcej biało-czerwonych chorągiewek nad głowami. A także wielkie brawa dla żołnierzy 12. Szczecińskiej Dywizji Zmechanizowanej. I dla kombatantów, którzy zajęli honorowe miejsca vis a vis kompanii wojskowej i pocztów sztandarowych.
– Ten niespokojny czas z koronawirusem, a teraz wojna na Ukrainie odbierają nam spokój, bezpieczeństwo, ale budzą też prawdziwy patriotyzm, wspólnotowość, solidarność, odpowiedzialność za Ojczyznę, szacunek dla bohaterów historii. Niepodległość zaczyna mieć bardzo konkretne znaczenie – przyznawali uczestnicy ceremonii przy Pomniku Czynu Polaków.
Trzeciomajowa idea – wolność i pomyślność Ojczyzny
O tym, że Konstytucja 3 maja miała uratować suwerenność i niepodległość ówczesnej Rzeczypospolitej mówił Stanisław Wziątek, Członek Zarządu Województwa Zachodniopomorskiego.
– Dobro publiczne, pomyślność Ojczyzny i zapewnienie jej wolności i niezależności stało się podstawą trzeciomajowej idei – podkreślił Stanisław Wziątek. – I chociaż ta wzbudzająca nadzieję na wolność i niepodległość idea w starciu z ówczesną rzeczywistością, przygniecioną wpływami ościennych mocarstw, przegrała, to jednak przez 123 lata była inspiracją do wolnościowych dążeń. A my, dzisiaj, odczuwamy dumę z dokonań naszych przodków. Dlatego obok szacunku i wdzięczności przyjmujemy na siebie zobowiązania, aby dobro wspólne, Ojczyzna – bez względu na pochodzenie, poglądy polityczne i wyznanie – łączyła nas wszystkich w trosce o jej pomyślność, rozwój i bezpieczeństwo.
Stanisław Wziątek przypomniał, że Ustawa Rządowa z 1791 roku była pierwszą konstytucją w Europie. Ten akty prawny, zbudowany na postępowej myśli oświecenia, umożliwiał przeprowadzenie fundamentalnych reform politycznych i społecznych. M.in. likwidował liberum veto, tworzył trójpodział władzy, określał prawa i swobody obywateli. Konstytucja 3 maja tworzyła podwaliny nowoczesnego państwa.
– Wspólnota musi mieć fundament i filary. Jesteśmy dziś państwem wolnym, demokratycznym i bezpiecznym. Mam nadzieję, że tak już pozostanie. Wszyscy jesteśmy odpowiedzialni za nasz kraj – mówił Wojewoda Zachodniopomorski Zbigniew Bogucki. – Często różnimy się w wielu sprawach, ale cieszę się, że stoimy tutaj razem bez względu na nasze poglądy czy wyznania. Jesteśmy ponad to, bo najważniejszą wartością jest niepodległa Polska.
Solidarni z Ukrainą, silni jednością
W tegorocznych majowych wystąpieniach pojawiły się liczne odniesienia do sytuacji w Ukrainie.
– Jeszcze chwilę temu wydawało się nam, że żyjemy w świecie bez wojen. Że w XXI wieku nie mogą być mordowane kobiety i dzieci. Że tuż przy naszych granicach nie mogą spadać bomby na głowy niewinnych ludzi. Że nie może być wojny i to w tym najbardziej okrutnym wymiarze, wymiarze ludobójstwa. Ale to się zdarzyło. I trwa. Jedna z najkrwawszych wojen współczesnego świata – mówił Stanisław Wziątek. – Ale wtedy, kiedy jest trudno, musimy być silni jednością działania. Jako obywatele i jako naród. Musimy być solidarni z potrzebującymi pomocy. Solidarni z Ukrainą i gotowi do współdziałania z sojusznikami. W takich ciężkich chwilach zdajemy egzamin z człowieczeństwa – mówił Stanisław Wziątek.
W imieniu Zarządu Województwa dziękował mieszkańcom Szczecina i Pomorza Zachodniego „za opiekę i pomoc kierowaną do ukraińskich gości; za wielkie serce, życzliwość i dobroć dla drugiego człowieka”.
Podkreślił, że Obecność Polski w NATO i Unii Europejskiej daje nam poczucie bezpieczeństwa i pokazuje, że był to dobry kierunek rozwoju kraju.
– Nasi sąsiedzi z Ukrainy takiego bezpieczeństwa nie mają – zaznaczył Stanisław Wziątek.
Niezwykła podróż w przeszłość
O zagrożeniach ze strony Rosji, jej imperialnej polityce, ingerowaniu w sprawy wewnętrzne sąsiednich państw – przypomniał również pokaz historyczny na temat Konstytucji 3 maja.
Igor Górewicz i grupa „Trzygław” – kostiumami z epoki i efektownym powozem – zabrali zgromadzonych w podróż do 1791 roku. Przedstawili okoliczności uchwalenia Ustawy Rządowej, próby zerwania Sejmu, intrygi carycy Katarzyny II i opłacanych przez nią posłów – zdrajców, a także rozterki króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, determinację zwolenników reform (Ignacego Potockiego, Hugo Kołłątaja), mądrość marszałków Stanisława Małachowskiego i Kazimierza Nestora Sapiehy, odwagę księcia Józefa Poniatowskiego i jego ułanów.
Inscenizację historyczną muzycznie wzbogaciły dwie pieśni skomponowane na 3 maja 1791: „Polonez 3 Maja” i „Na dzień Trzeci Maja”. Wykonała je Sandra Klary Januszewska (mezzosopran), solistka gościnna Opery na Zamku w Szczecinie.
Plenerowa lekcja historii zakończyła się owacjami. I kilkudziesiąciominutową sesją zdjęciową przy Pomniku Czynu Polaków oraz w parkowych alejach. Aktorzy pozowali do wspólnych fotografii z publicznością, szczególnie z najmłodszymi.
Kotyliony, chorągiewki, kwiaty
A przed uroczystością pomagali rozdawać biało-czerwone kotyliony i chorągiewki. Natomiast w roli głównych rozdających wystąpili harcerze z Hufca Szczecin ZHP: Karolina Jakubowska, Karolina Korzeniewska i Adam Bajzert. Patriotyczne upominki, ufundowane przez Urząd Marszałkowski WZ, rozchodziły się błyskawicznie.
– Kotyliony już się skończyły, mamy jeszcze ostatnie chorągiewki – informowali z uśmiechem harcerze przed godziną 12.
Gadżety w narodowych barwach rozdawali również przedstawiciele organizacji społecznych i lokalni politycy. Ponad podziałami, w bardzo przyjaznej atmosferze.
W uroczystościach przy Pomniku Czynu Polaków uczestniczyli parlamentarzyści: Katarzyna Kotula (Lewica), Arkadiusz Marchewska (PO), Leszek Dobrzyński (PiS). Sejmik Województwa Zachodniopomorskiego reprezentowali wiceprzewodniczący Teresa Kalina i Maciej Kopeć, a władze Szczecina – Przewodnicząca Rady Miasta Renata Łażewska i zastępca prezydenta Michał Przepiera. W imieniu Światowego Związku Żołnierzy AK wieniec złożył płk. Bolesław Pawłowski. W ceremonii wzięli udział przedstawiciele kilku organizacji kombatanckich, a także służb mundurowych, instytucji państwowych (IPN, Kuratorium Oświaty), największych przedsiębiorstw regionu, m.in. delegacja PŻM i Grupy Azoty.
Częścią obchodów 231. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja była msza święta w intencji Ojczyzny, w kościele pw. Świętej Rodzinie w Szczecinie.
Foto: WZP
